อาข่า

           กลุ่มชาติพันธุ์อาข่า (Akha)  มีถิ่นฐานดั้งเดิมอยู่บริเวณภูเขาสูงทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือและตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศจีน  (เรียกตัวเองว่า ‘ฮาหนี่’ – Hani  แต่คนไทยทางภาคเหนือเรียก “อีก้อ” ถือเป็นคำเหยียดหยาม  ไม่สุภาพ)  ปัจจุบันชาวอาข่ามีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่นที่บริเวณมณฑลยูนนานของจีน  โดยเฉพาะแคว้นสิบสองปันนา  นอกจากนี้ยังกระจายอยู่ในประเทศต่างๆ  ในลาว  พม่า  เวียดนาม และไทยในประเทศไทย  ชาวอาข่าอาศัยอยู่ในพื้นที่ภาคเหนือ  เช่น   เชียงราย  เชียงใหม่  ลำปาง  แพร่  ตาก  มีประชากรทั้งหมดประมาณ 110,000 คน  โดยจังหวัดเชียงรายมีชาวอาข่าอาศัยอยู่มากที่สุด  จำนวน 234   หมู่บ้าน  ส่วนใหญ่อาศัยอยู่บนพื้นที่สูง  เช่น  อำเภอแม่ฟ้าหลวง  แม่จัน  เชียงแสน  และแม่สรวย โครงสร้างครอบครัวของชนเผ่าอ่าข่า ผู้ชายถือเป็นหัวหน้าครอบครัว และมีการขยายครอบครัวออกทางผู้ชาย เนื่องจากผู้ชายจะเป็นผู้สืบสายวงศ์ตระกูลของครอบครัว ดังนั้นชนเผ่าอ่าข่าจึงมีการสืบสายโลหิต โดยมีการนับ ลำดับชื่อบรรพบุรุษ อ่าข่าเรียกว่า จึ (Tseevq) โดยมีชื่อผู้ชายเป็นหลัก ฉะนั้นผู้ชายชนเผ่าอ่าข่า จึงมีความจำเป็นที่ต้องเรียนรู้ลำดับชื่อของบรรพบุรุษ ตลอดจนพิธีกรรมประเพณีของครอบครัว เพื่อจะได้นำไปใช้และถ่ายทอดสืบทอดให้กับน้องหรือลูกหลานต่อไป